Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Başkanı Robert Spano, Adalet Bakanı Adbulhamit Gül'ün daveti üzerine Türkiye'ye geldi.
Adalet Bakanı Abdulhamit Gül'ün daveti üzerine Türkiye'ye gelen Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Başkanı Prof. Dr. Robert Spano, Türkiye Adalet Akademisinde düzenlenen Hâkim ve Savcı Adayları Eğitimi Açılış Programında "insan hakları" dersini verdi.
Türkiye Adalet Akademisinde düzenlenen Hâkim ve Savcı Adayları Eğitimi Açılış Törenine, Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, Yargıtay Başkanı Mehmet Akarca, Danıştay Başkanı Zeki Yiğit, HSK Başkanvekili Mehmet Yılmaz, Türkiye Barolar Birliği Başkanı Metin Feyzioğlu, Adalet Bakan Yardımcıları Şaban Yılmaz, Zekeriya Birkan, Uğurhan Kuş, HSK Birinci Daire Başkanı Halil Koç, Yargıtay Başsavcısı Bekir Şahin, HSK Üyeleri, Yaşar Şimşek, Hüseyin Şahin, Prof.Dr. Ali Cengiz Köseoğlu, Adalet Bakanlığı İnsan Hakları Dairesi Başkanı Hacı Ali Açıkgül ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AHİM) Başkanı Robert Spano, AİHM Türkiye Hâkimi Saadet Yüksel ve Avrupa Konseyi Program Ofisi Başkanı Cristian Urse katıldı.
HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ TEMEL HEDEF
Türkiye Adalet Akademisinde düzenlenen Hâkim ve Savcı Adayları Eğitimi Açılış Töreni’nde Akademi Başkanı Muhittin Özdemir yaptığı konuşmada, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Başkanı Robert Spano’nun, programa katılması ve adaylara “insan hakları” dersi verecek olmasından duyduğu memnuniyeti dile getirdi.
Türkiye Adalet Akademisinin eğitim faaliyetlerini, aday eğitimi, hâkim ve savcı eğitimleri, kamu kurumlarına yönelik hukuk ve adalet alanındaki hizmet içi eğitimler ile yabancı ülkelerin hâkim ve savcılarına yönelik yurt dışı eğitimler olmak üzere 4 ana alanda sürdürdüğünü belirten Özdemir, hukuka ve insan haklarına bağlı, tarafsız, bağımsız, hür vicdanıyla karar veren, meslek etik ilkelerini benimseyen, toplumun adalet ihtiyacına cevap verebilecek nitelikte hâkim ve savcılar yetiştirmeyi hedeflediklerini söyledi.
Özdemir, bu hedefe ulaşmak amacıyla tüm eğitim faaliyetlerini, insan hakları ve hukukun üstünlüğü perspektifine uygun sürdürmek için çalıştıklarına dikkati çekerek, "Bu amaçla, aday eğitim müfredatında, 'Anayasa ve İnsan Hakları Uygulamaları' konusu temel eğitim başlıklarından biri olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi hükümleri ile AİHM ve Anayasa Mahkemesi uygulamalarını içeren derslere yer verilmektedir. Akademi bünyesinde, başında insan hakları alanında doktorası bulunan hâkim/öğretim üyesinin çalışmalarına yön verdiği 'İnsan Hakları Merkezi' faaliyet göstermektedir." dedi.
BİR YILDA 759 ADAY HELP EĞİTİMİ ALDI
İnsan hakları konusunda farkındalık oluşturmak amacıyla seminer, çalıştay ve sempozyumlar düzenlendiğini kaydeden Özdemir, "Adaylara, Avrupa Konseyinin Hukuk Uygulayıcıları İçin İnsan Hakları Eğitimi Programı (HELP) eğitimi verilmektedir. Bir yıllık dönemde 759 aday HELP eğitimi almıştır. Görevdeki hâkim savcılara yönelik HELP eğitimi verilmesi amacıyla da çalışmalarımızı sürdürmekteyiz." bilgisini paylaştı. Türk adalet sisteminin gelişimine katkı sağlamak ve Akademinin kurumsal kapasitesini güçlendirmek amacıyla ilgili ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlarla iş birlikleri, protokoller, projeler yapıldığını anlatan Özdemir, şöyle konuştu: "Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliği ile iş birliği içerisinde, insan hakları ve temel özgürlüklerin korunması, mevzuatımızın AİHM kararlarına uygun şekilde yorumlanarak uygulanması, AİHM içtihatlarının uygulanmasının teşvik edilmesi amacıyla projeler yürütülmektedir. 'Türk Yargısının İfade Özgürlüğü Konusunda Kapasitesinin Güçlendirilmesi' ve 'Türkiye'de Ceza Adalet Sisteminin Güçlendirilmesi' projeleri bu kapsamda Akademimizin ortaklığında tamamlanmıştır."
Özdemir sözlerini şöyle sürdürdü: "Pandemi döneminde, adaylarla başlayan uzaktan eğitimlerimize, 7 Eylül'den itibaren yetkisi değişen 600 hâkimimizle devam edeceğiz. Bu dönemde 44 Azerbeycan hâkim adayına verdiğimiz bir hafta süreli uzaktan eğitimi tamamladık. Güneydoğu Avrupa İş birliği Süreci Türk Dönem Başkanlığı kapsamında 30 Eylül-1 Ekim 2020 tarihlerinde düzenlenecek 'Kovid-19 Sonrası Hâkim ve Savcıların Meslek Öncesi ve Meslek İçi Eğitimlerinin Geliştirilmesi Çalıştayı' ile yurt dışı uzaktan eğitim çalışmalarımıza devam edeceğiz. Ayrıca bu hafta 400 aday Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulunun tavsiyeleri doğrultusunda belirlenen kurallar çerçevesinde eğitime başlayacak" dedi.
İNSAN HAKLARI EYLEM PLANI ÖNEMLİ BİR YOL HARİTASI OLACAK
Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, Hâkim ve Savcı Adayları Eğitim Açılış töreninde yaptığı konuşmada hazırlıkları süren yeni İnsan Hakları Eylem Planı'nın hak ve özgürlüklere ilişkin standartları yükseltmek için önemli bir yol haritası olduğunu söyledi.
Bakan Gül ve AİHM Başkanı Spano Türkiye Adalet Akademisi'nde düzenlenen ‘Hâkim ve Savcı Adayları Eğitimi Açılış Töreni’ne katıldı. Programın açılışında bir konuşma yapan Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, iyi işleyen bir yargı sisteminin varlığının hukuk devletinin temel şartı olduğunu belirtti. Bireyin hukuka aykırı müdahaleler karşısında korunmasının, yasalar önünde herkesin eşit olmasının, haklara saygının, demokratik hukuk devletinin en önde gelen niteliği arasında bulunduğunu vurgulayan Bakan Gül Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan Yargı Reformu Strateji Belgesi'nin önemli bir taahhüt olduğunu, bu süreçte "Güven veren ve erişilebilir adalet sistemi" vizyonunun belirlendiğini dile getirdi.
Gül, belgenin hazırlığında, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) içtihatları, Avrupa Konseyi belgeleri, Avrupa Birliği (AB) müktesebatı ile diğer ulusal ve uluslararası belgelerin dikkate alındığını bildirdi. İfade özgürlüğü ve kişi hürriyetiyle ilgili ceza hukuku güvencelerini geliştiren birinci paketin, infaz sisteminde yapısal yenilikler getiren ikinci paket ve hukuk yargılamalarının usulünde sadeleştirme sağlayan, alternatif uyuşmazlık çözüm yollarını da yaygınlaştıran üçüncü paketin TBMM'de yasalaştığını hatırlatan Gül, yeni yasama yılında da önemli düzenlemelerin kanunlaşacağını belirtti.
İNSAN HAKLARI EYLEM PLANI ÇALIŞMALARI
Yeni İnsan Hakları Eylem Planı üzerinde de çalışmaların sürdüğünü anlatan Gül; Türkiye'nin, Avrupa Konseyinin kurucu üyeleri arasında bulunduğunu anımsattı. Gül, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine (AİHS) taraf olan Türkiye'nin AİHM'e bireysel başvuru hakkını da tanıdığını aktardı. AİHM'in etkili bir şekilde işleyişine katkı verildiğini ifade eden Bakan Gül, Avrupa Konseyinin çalışmalarıyla da uyumlu faaliyetler sürdürüldüğünü, yeni iç hukuk yolları oluşturularak uyuşmazlıkların AİHM'e gitmeden çözülmesi konusunda da önemli adımlar atıldığına dikkati çekti. Hukukçuların eğitiminin, sadece hukuk profesyonellerin yaptığı bir entelektüel çaba olmadığını, aynı zamanda adalet mücadelesinin önemli parçasını oluşturduğunun altını çizen Gül, insan hakları odaklı olmayan bir hukuk eğitiminin ise özünü kaybedeceğini söyledi.
Türkiye Adalet Akademisinin eğitim alanında önemli başarı kazandığına değinen Gül, bunun artarak devam edeceğini dile getirdi. Gül, Avrupa Konseyinin Hukuk Uygulayıcıları İçin İnsan Hakları Eğitimi Programını 733 hakim ve savcı adayının başarıyla tamamladığını bildirdi. Adalet hizmetlerinin kalitesinin belirleyenin insan unsuru olduğuna işaret eden Gül, adaletin yegane tecelligahının da yargı mensuplarının temiz vicdanı olduğunu belirtti.
Gül, hukuki bir karar hakkında, "Kim olsa aynı kararı verirdi" denilebildiği ölçüde, yargısal kararların toplumda güven oluşturduğunu, uygulama istikrarına yön verdiğini söyledi.
HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ KONUSU AVRUPA ÜLKELERİNİN ORTAK MİRASI OLARAK GÖRÜLÜYOR
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Başkanı Robert Spano ise Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile ilişkisinin uzun ve zengin bir ilişki olduğunu söyledi. Türkiye'nin sözleşmeye ilk imza atan ülkelerden olduğunu anlatan Spano, "Hukukun üstünlüğü konusu Avrupa ülkelerinin ortak mirası olarak görülüyor. Türkiye anayasasına baktığımızda Türkiye'nin hukukun üstünlüğüyle yönetilen laik, sosyal devlet olarak tanımlanıyor. Hem sözleşme hem de Türkiye anayasası hukukun üstünlüğü konusunu anayasanın temel ayakları olarak ortaya koyuyor" şeklinde konuştu.
YARGI MENSUPLARINA KORUMA SAĞLANMALIDIR
Bağımsız yargının denge ve denetleme sisteminin işleyişinin temel taşları olduğunu kaydeden Spano, kişilerin güvencesinin hâkimler olduğunu dile getirdi. Spano, "15 Temmuz darbe girişimi sonrası tutukluluklarla ilgili Türkiye'den şikayet ve başvuruda bulunan hâkimler oldu. Hâkimlerin tutukluluğu çok ciddi bir gözetim altındadır. Yargı mensuplarına koruma sağlanması gerekir. Böylelikle bağımsız şekilde faaliyetlerini yerine getirirler. Yargının demokratik toplumda diğer devlet erkleri arasında önemli bir bağı vardır. Sözleşme hukuku çerçevesinde bir tutuklamanın 5'inci maddede gerekli kılınan koşullar çerçevesinde hukuka uygun olup olmadığını değerlendirmenin milli makamların takdirine bırakıldığı hususu yanlıştır. Avrupa Mahkemesi, 5'inci maddede sunulan güvenceler dolayısıyla ulusal kanun hükümlerine uyulup uyulmadığını gözetleme yetkisine sahiptir. Hâkimlerin tutukluluğu söz konusu olduğunda bu gözetleme yetkisi daha sık kullanılacaktır." ifadelerini kullandı.
TÜRKİYE “HELP” İLE İKİNCİ SIRADA
Programda bir konuşma yapan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Yargıcı Doç. Dr. Saadet Yüksel, Türkiye'nin, Avrupa Konseyinin Hukuk Uygulayıcıları İçin İnsan Hakları Eğitimi Programı (HELP) kullanıcı sayısında Avrupa Konseyine üye devletler arasında ikinci sıraya yükseldiğini söyledi. Yüksel, AİHM'deki derdest dava sayısının azaltılması için birtakım çalışmalar yapıldığını kaydederek, sözlerini şöyle sürdürdü: "Avrupa insan hakları koruma sistemini kurtarmanın en büyük güvencesi, Mahkemenin de iş yükünü azaltacak en önemli etken, öncelikle tüm tarafların ve özellikle üye devletlerin sistemin mihenk taşlarından birini oluşturan ikincilik ilkesi uyarınca üzerlerine düşen sorumluluğu yerine getirmesidir. Milli makam ve mahkemelerin, sözleşmeyi ve Mahkeme içtihatlarını dikkate alması, buna uyması, diğer ifadeyle milli makamların korumadaki birincil rolü üstlenmesidir” ifadelerine yer verdi.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Başkanı Robert Spano, Türkiye Adalet Akademisinde Hâkim ve Savcı aday eğitimleri devam eden 270 adaya canlı telekonferans sistemiyle ilk “İnsan Hakları” dersini verdi. Ders bitiminde Avrupa Konseyinin Hukuk Uygulayıcıları İçin İnsan Hakları Eğitimi Programı (HELP)’nda başarılı olan Hâkim Adaylarına sertifika töreni düzenlendi. Türkiye Adalet Akademisi İnsan Hakları Merkezini de ziyaret eden Spano, hatıra fotoğrafı çekiminden sonra duyduğu memnuniyeti ifade ederek Akademiden ayrıldı.
